2. زبان فاخری :

فاخری اگر چه ادیبی است توانا و مسلط به دیوان های شاعران عرب و پارسی گوی؛ اما زبانش مثل روحش بی تکلف است و زبان مردم. مردمی بودن فاخری را از زبان بسیلری از معاشران و معاصرانش شنیده ایم. دکتر رستگار فسایی در مقدمه ای که بر کتاب مرات المحبوب مرحوم فاخری نوشته اند،از مجالس مردمی وی در بازار فسا سخن گفته اند و نیز فاخری را هم شریک شادی ها و غم های همشهریانش و هم زبان آنها در غم وشادی می داند. لذا زبان فاخری درسروده های عاشورایی وی ساده،بی تکلف،مردمی و تاثیرگذار است؛اگر چه به لحاظ تسلطش بر ادبیات قادر به استخدام واژه های دشوار و نا مانوس بوده است،اما کمتر از ای گونه واژه ها استفاده می کند.حتی در تضمین ها هم بسیار مراقب است که زبانش تحت تاثیر فضای شعر مورد نظر قرار نگیرد و همچنان ساده و روان بگوید:

زینب برو به خیمه در بسترت تو جا کن

یک خواب راحت امشب در دشت کربلا کن

امشب رها حسینت خواهر تو با خدا کن

رو سر بنه به بالین تنها مرا رها کن

ترک من خراب شبگرد مبتلا کن

...خواهر اگر تو امشب در کربلا بخفتی

می دان که با اسیران فردا قرین و جفتی

گفتم دگر نگویی کاین را به من نگفتی

از من گریز تا تو هم در بلا نیفتی

بگزین ره سلامت ترک ره بلا کن

...ای فاخری نفهمد کس راز عشق ما را

این مردمان نفهمند اسرار کربلا را

این نغمه را رها کن بگذار این نوا را

کور است فهم اکثر از مردمان خدا را

کمتر برای آنها آیینه با صفا کن

هنر بزرگ فاخری در حیطه ی زبان این است که کمتر اجازه میدهد،بی تکلفی و سادگی زبان او را از ظرافت های ادبی و باریک اندیشی های شاعرانه دور کند:

باشد در این سر ما امشب هزار سودا

امشب نمی شناسیم پا از سر و سر از پا

بر ساحلی تو خواهر هاییم غرق دریا

ماییم و موج سودا شب تا به روز تنها

خواهی بیا ببخشا خواهی برو جفا کن

در قصیده ی زیبایی به مطلع:

بلبلان نوحه گر هان موقع کار شماست

شد بهار نوحه و گل گریه و ماه عزاست

که به مناسبت ورود ماه محرم سروده،اکثر شاعران آیینی متقدم و متاخر را به مرثیه سرایی فرا می خواند،در این قصیده مراعات پیرایه ها و ظرافت های ادبی،زبان مردمی فاخری را شاهد هستیم:

...هان بیا ای دعبل و آن نوحه تائیه ات

می بخوان آن سان که گویی روضه خوانی رضاست

هان بیا بحرالعلوم الله اکبر گوی و پس

گوی ناذالحادث و پس الجلل کاندر عزاست.............

هان بیا ای محتشم ای شاعر دلسوخته

مرثیه هایت بخوان کافزون ز ده بند آن دو تاست

هان بخوان باز این چه شورش هست کاندر عالم است

باز این چه نوحه و ماتم چه آشوبی بپاست

...هان بخوان جن و ملک بر آدمی نوحه گرند

چون عزای اشرف اولاد آدم حالیاست...........

...هان بیا عمان سامانی بکن نوحه گری

چون که وقت ریختن از چشم، عمان بکاست

هان بیا قاآنیا برخوان حبیبا نوحه ات

کز خدا آمرزش و رحمت تو را روز جزاست

هست قاآنی زمان گفتن: بارد چه؟ خون

خود چه سان؟روز و شبان،که؟ دیده،وین بارش چراست

...فاخری جعفر کند دعوت ز همکاران خود

دعوت او بهر شرکت اندرین ماتم سراست

ادامه دارد...

 

نظرات شما عزیزان: